به نام آفریننده هستی
خواص عناب در طب سنتی
##خواص عناب در طب سنتی
اگر در جستجوی دارویی برای درمان خوابی و بهبود عملکرد مغزت هستید به خوب جایی اومدید. می‌خواهید بیشتر از خواص عناب بدونید؟ آیا می‌دانید خواص عناب در طب سنتی چیست؟ برای آگاهی بیشتر از این دانه خوشرنگ و خوش طعم با طبیب مگ همراه شوید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند.
در این مقاله از عناب خواهیم گفت که او در کجا می روید ، خواصش چیست؟ برای درمان چه بیماری های مفید است و از چه عارضه و اختلالاتی در بدن می تواند پیشیری کند و اگر بیش از اندازه مصرف گردد موجب چه اتفاقی خواهد شد و مصلح آن چیست برای شما صحبت خواهیم کرد.
فهرست
مقدمه؛
مزاج عناب در طب سنتی؛
ترکیبات شیمیایی عناب؛
خواص عناب در طب سنتی؛
دستورات درمانی عناب در طب سنتی؛
مضرات و منع مصرف عناب؛
نتیجه گیری؛
منابع.
{toc}
مقدمه
عناب با نام علمی Ziziphus jujuba درختی است از تیره سنجدیان به بلندی ۸- ۶ متر که گاهی به ۱۰ متر هم می‌رسد. بومی مناطق خشک و گرمسیر بوده و در مقابل خشکی بسیار مقاوم است. کشت آن در شمال آفریقا، جنوب اروپا و نواحی مدیترانه رواج دارد. در ایران این درخت در مناطق شمال، لرستان، خراسان، بلوچستان، کرمان و بندرعباس میروید.
برگ‌های این درخت کوچک، و دندانه دار است. گلهای آن کوچک و به رنگ سبز مایل به زرد است. میوه این درخت که عناب نامیده می‌شود، قرمز رنگ، تخم مرغی شکل و دارای هسته است. خوش طعم، کمی شیرین و دارای هسته سخت شبیه سنجد است. در اواخر تابستان و اوایل پاییز می‌رسد. یک نوع میوه آن میوه گرد و به اندازه فندق و نوع دیگر درشت تر و اندازه خرما است.
عناب به صورت خشک و تازه مصرف می‌شود. به میوه، ریشه، برگ و پوست درخت و هسته خواص عناب در طب سنتی در منابع علم شریف اشاره شده است. میوه آن نرم کننده سینه است. جوشانده ریشه درخت عناب تب را کاهش می‌دهد. گرد ریشه خشک آن التیام بخش زخم‌ها و جراحت های کهنه است. له شده برگ‌های آن برای محل گزش عقرب سودمند است. پوست درخت عناب دوای قطع اسهال است و از هسته آن به عنوان خواب آور و مخدّر استفاده می‌شود.
عناب میوه ای کوچک و شیرین با طعم و بافتی شبیه سیب میوه ای سرشار از ویتامین ها، فیبر، مواد معدنی با کالری کم است. عناب غنی از آنتی‌اکسیدان و تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن است. از عناب جهت تسکین درد سینه و سرفه، بهبود عملکرد مغز، حفظ سلامت قلب و درمان کم خوابی استفاده می شود.
مزاج عناب در طب سنتی
مزاج عناب تازه در طب سنتی معتدل حرارت و در سردی مایل به رطوبت است. ابوعلی‌سینا در سردی درجه اول و معتدل در خشکی و آن را کمی سرد می داند.
ترکیبات شیمیایی عناب
تر کیبات شیمیایی عناب : روغن آن دارای اولئیک اسید، لینولئیک اسید، پالمیتیک‌اسید و فیتوسترول است. در هسته عناب آلکالوئید وجود ندارد. عناب حاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی مانند ویتامینث، کاروتنوئیدها و فلاوونوئیدها است که سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند. در هر ۱۰۰ گرم خام آن در حدود ۶۹ میلیگرم ویتامین ث وجود دارد. دارای لعاب فراوان و در حدود ۴/ ۶- ۷/ ۲ درصد مواد قندی و پروتئین است.
خواص عناب در طب سنتی
مهمترین خواص عناب در طب سنتی عبارت‌اند از:
- به دلیل داشتن لعاب زیاد نرمکنن ده سینه و رفع ناراحتی‌های سینه است.
- اعتدال دهنده اخلاط غلیظ و مسهل اخلاط رقیق
- تب بر
- خواب آور
- ملین است، مخصوصاً اگر آن را با آب و یا شیر جوشانده شود.
- ادرارآور و مفید جهت رفع تکرر ادرار
- برطرف‌کننده گرفتگی صدا و مفید برای آسم و تنگی نفس و زکام
- ضد اسهال
- خون ساز و تصفیه کننده خون و مولد خون صالح (مصرف خام و تازه عناب)
- آرام کننده اعصاب و تقویت حافظه
- برطرف کردن ورم چشم و شستشوی چشم (جوشانده برگ و پوست درخت عناب)
- تسکین درد کبد، درد کلیه و درد مثانه (جوشانده عناب)
- تقویت دستگاه هاضمه و تقویت عمومی بدن و مقوی معده
- افزایش شیر مادر (سوپ عناب که با گوشت پخته شده)
- افزایش رشد موی سر و مفید برای پوست و رفع خارش
- رفع خستگی و جوشانده آن جهت رفع سردرد
- درمان کمردرد و پادرد (جوشانده عناب)
دستورات درمانی عناب در طب سنتی
خواص عناب در طب سنتی با دستورات طبی متعددی در منابع ذکر شده است. برخی از کاربردی‌ترین و مجرب‌ترین دستورات به شرح زیر است:
دستور جوشانده مفید برای تسکین سرفه و نرم کردن سینه: عناب ۱۵دانه، سپستان ۱۵دانه، تخم خطمی ۴ گرم، گل بنفشه ۷ گرم، گل نیلوفر ۵- ۳ عدد، پرسیاوشان ۵ گرم، رازیانه نیمکوفته ۳ گرم و به‌دانه ۵/ ۲ گرم را شب در آب خیسانده و صبح جوشانیده پس از خنک شدن صاف کرده و نیم گرم با اضافه کردن قدری شکر سرخ به تدریج بنوشید.
دستور شربت عناب: عناب خوب رسیده را با آب آن قدر جوشانده تا له شود سپس صاف کرده و آب صاف شده را مجدداً بجوشانید تا به قوام آید. این شربت برای گرم مزاجان، افرادی که حرارت کبد دارند، یرقان، کهیر و خارشهای صفراوی بدن مفید است و تا حدودی قند خون را هم پائین میآورد.
- ۳۰ تا ۶۰ گرم عناب خشک را نیم‌کوب نموده و در یک لیتر آب نیم ساعت بجوشانید و آب آن را بنوشید. عفونت روده ها را برطرف کرده، به درمان برونشیت کمک می‌کند، تسکین درد کمر است و ورم کیسه صفرا، کبد، کلیه ها و مثانه را درمان می‌کند.
- جهت رفع خارش بدن روزانه در حدود ۲۰۰ گرم از دم کرده برگ عناب را با شکر تا پنج روز بخورید.
- عناب، انجیر، کشمش و خرما به اندازه مساوی مخلوط کرده و جوشانده، صاف کرده بخورید. این شربت مفید سینه است.
- هر شب مقداری عناب را برش داده و با زرشک به اندازه مساوی خیس کنید و صبح ناشتا آن را با فشار صاف کنید و بنوشید. جهت رفع جوش غرور مفید است.
- آب جوشانده ریشه درخت عناب تب را کاهش می‌دهد، برای رفع احساس سیری مفرط و کمک به هاضمه مفید است. اگر گوشت یا سوپ یا آش را همراه با آن بپزید و برای افزایش شیر و قطع خروج اخلاط خونی توأم با سرفه از ریه مفید است.
- ساییده برگ خشک درخت عناب برای رفع تاول‌های بد دهان یا در محل دیگری از بدن می‌شود روی آن قرار داد و التیام بخش است.
- جهت رفع غلبه صفرا و خون آب دم کرده عناب را با عرق کاسنی یا سکنجبین مخلوط کنید و میل نمایید.
- مخلوط آب عناب پخته شده با عرق کاسنی یا با سکنجبین برای بیماری حصبه مفید و اگر بیمار سرفه هم داشته باشد، باید به جای سکنجبین از عرق نیلوفر استفاده نمایید.
- پنجاه گرم عناب را در سه لیتر آب میوه به بجوشانید تا خوب بپزد، بعد آن ها را خوب له کرده و صاف نمایید. یک و نیم کیلو قند به آن اضافه کرده و دوباره بجوشانید تا قوام بیاید. هر یک ساعت یک قاشق غذاخوری میل نمایید. سرفه را تسکین می‌دهد، به درمان سرسام اگر ناشی از غلبه خون باشد کمک می‌کند.
مضرات و منع مصرف عناب
- در اشخاص سرد مزاج تولید گاز و نفخ می‌کند. مصلح آن شکر قهوهای و مویز است.
- نیروی جنسی را کم می‌کند، بهتر است با عسل خورده شود.
نتیجه‌گیری
سخن امام صادق (ع) که می‌فرمایند: برتری عناب بر دیگر میوه ها، به سان برتری ما بر دیگر مردمان است. گویای ارزشمندی این درخت پربار است که سطح وسیعی از بیماری ها را در بدن درمان و تسکین می‌دهد. راهکارها و نسخ مجربی از عناب در منابع طب سنتی موجود است که به بخش کوچکی از آن در این مقاله پرداختیم. عوارض کم، به صرفه بودن و در دسترس بودن این گیاه مفید لزوم استفاده و پرداختن به آن را صد چندان می‌نمایید. تمام دستورات ذکر شده باید بعد از تشخیص صحیح بیماری از طرف یک پزشک متخصص طب سنتی انجام پذیرد.
منابع
- امین، غلامرضا. ذوالفقاری، بهزاد. رحیمی، روجا. رئیس دانا، آزاده. سلطانی، ابوالقاسم. شمس اردکانی، محمدرضا. شیرزاد، میثم. صادق‌پور، امید. طالب، امیرمهدی. (۱۳۹۵). عناب. مجله طب سنتی ایران و اسلام. ۷(۱). ص ۱۱۷-۱۲۰.
- حاجی شریف، احمد. (۱۳۸۶). اسرار گیاهان دارویی. چاپ چهارم. تهران : حافظ نوین . ص ۷۵۳-۷۵۵.
- خسروی، سید مهدی. (۱۳۸۸). طب سنتی خسروی: درمان بیماری‌های مختلف با گیاهان دارویی و مواد طبیعی. چاپ اول. همدان : برکت کوثر. ص ۳۱۴.
- دریایى، محمد. (۱۳۸۸). دانشنامه طب اهل بیت علیهم السلام. تهران. ص۵۱۳-۵۱۵.
- عقیلی علوی شیرازی، محمدحسین بن هادی. (۱۲۶۰). مخزن الادویه دائره المعارف خوردنی‌ها و داروهای پزشکی سنتی ایران (طبع قدیم). ص ۶۱۸-۶۱۹.
- محمدى رى شهرى، محمد.(۱۳۸۵). دانشنامه احادیث پزشکی. ج۲. چاپ ششم. قم: مؤسسه علمى، فرهنگى دار الحدیث. ص۴۱۳.
- میرحسین، حیدر. (۱۳۸۵). معارف گیاهی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ج۶. ص۴۰۸-۴۱۲.
- نورانی، مصطفی. (۱۳۸۴). دایره المعارف بزرگ طب اسلامی. ج۴. قم: ارمغان یوسف. ص۳۸۶.
- یوسفی هروی، یوسف بن محمد. (۱۳۹۱). ریاض الادویه. چاپ اول. تهران. ص ۱۹۳.
