به نام خدا
تدابیر چشم در طب سنتی
آیا می دانید با چند تدبیر ساده می توانید از چشمان خود مراقبت کنید؟ و آیا می دانید در طب سنتی روشهای گوناگونی برای حفظ سلامت بینایی وجود دارد؟ برای کسب این اطلاعات با مجله طبیب مگ همراه باشید.
فهرست
مقدمه
تقویت بینایی
ضعف آن
تدابیر چشم در طب سنتی
نکات بهداشتی و مراقبتی
نتیجه گیری
منابع
مقدمه
تقویت بینایی یکی از اصول اساسی حفظ سلامتی چشم و ارتقای کیفیت زندگی انسان است، زیرا بینایی یکی از حواس مهم انسان در ارتباط با جهان بیرونی است و نقش بسیار مهمی در انجام وظایف روزمره دارد. طب سنتی، با استفاده از تجربیات قدیمی و دانش سنتی، روش های مختلفی برای تقویت بینایی ارائه می‌دهد. این تدابیر و روش‌ها، شامل استفاده از تغذیه مناسب، استفاده از گیاهان دارویی، انجام تمرینات چشمی، استفاده از روشهای استراحتی مانند خواب کافی و کاهش استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی هستند که به عنوان راهکارهای مؤثر برای بهبود بینایی و جلوگیری از بروز مشکلات چشمی شناخته می‌شوند. این مقاله به بررسی این تدابیر و روش‌ها در طب سنتی می‌پردازد و نقش آنها در حفظ و ارتقای سلامت چشم را مورد بررسی قرار می‌دهد.
موارد تقویت بینایی درطب سنتی
۱)مصرف روزانه دو لیوان آب هویج باعث تقویت بینایی می‌شود؛ مصرف هویج بهتر است که شب‌ها باشد. همچنین هویج برای رفع دور بینی و آب‌مروارید در مردان مناسب است.
۲)به دلیل وجود ویتامین A بالا در کلم جزء داروهای شفابخش برای تقویت بینایی در طب سنتی است.
امام رضا (ع): “کلم از گیاهان بهشت است و آب آن شفای چشم است و برای درد چشم نافع است.”
۳)تخم آفتاب‌گردان، کلم برگ پخته، حنا، چای آویشن یا عرق آویشن و سداب برای تقویت آن مناسب هستند.
۴)استعمال سرکه انگور در پشت چشم باعث تقویت می‌شود.
۵)ترکیب عسل با گیاه آنغوره و مالیدن آن به چشم باعث تقویت آن و از بین رفتن آب سفید و ناخنک چشم می‌شود.
۶) کشیدن رب انار شیرین و کهنه با یک میله در چشم باعث رفع ضعف بینایی خارش چشم و زخم گوشه چشم می‌شود.
۷)برای افزایش قوه آن می‌توان پانزده تا سی گرم تخم رازیانه را جوشانده و صاف کنید سپس با آب ولرم و پنبه چشم را شستشو داد. علاوه‌براین می‌توان چشم را با بخار رازیانه بخور داد که برای برطرف کردن ورم ملتحمه چشم مناسب است.
۸)جوشانده برگ بادیان به همراه عسل و کشیدن آن در چشم برای قطع آب آمدن چشم و تقویت آن مفید است.
۹)چکاندن روغن بادام در چشم باعث تقویت آن می‌شود. همچنین مالیدن بادام تلخ آسیاب شده همراه سرکه به‌صورت ضماد به دورچشم هم باعث رفع ضعف آن می‌شود.
۱۰) شستشوی چشم با جوشانده صاف کرده گیاه مامیران (ده تا بیست گرم در یک لیتر آب جوشانده شود) باعث رفع التهاب ملتحمه چشم و ضدعفونی کردن آن شده و غدد اشکی و غدد چربی ساز پلک را تحریک کرده و باعث افزایش قوه آن می‌شود.
۱۱) برای افزایش قوه بینایی و برطرف‌شدن تاریکی دید ناشی از رطوبت مالیدن عصاره گیاه وج (ریشه سوسن )به چشم مفید خواهد بود.
۱۲)مصرف یک فنجان جوشانده‌ی ریشه‌ی شیرین‌بیان در صبح و عصر باعث روشن‌شدن چشم و رفع ضعف آن می‌شود.
۱۳)مالیدن عصاره‌ی برگ کاسنی زرد به چشم برای درخشان نمودن سفیدی چشم جهت تقویت در طب سنتی توصیه می‌شود.
۱۴)خوردن جگر مرغ که همراه با گل جعفری پخته باعث رفع ضعف بینایی می‌شود.
۱۵)استعمال میوه گیلاس له شده به‌صورت ضماد در پشت چشم‌ها، شب‌ها باعث تقویت آن می‌گردد.
۱۶)مالیدن صمغ جاوشیر به چشم باعث رفع ضعف آن می‌شود.
۱۷)گوجه‌فرنگی به دلیل دارا بودن ویتامین A بالا برای تقویت بینایی در طب سنتی توصیه شده‌است.
۱۸)خرمالو دارای ویتامین A کلسیم، پتاسیم و منیزیم است که باعث تقویت چشم می‌شود.
۱۹) مصرف کاهو به‌صورت ناشتا باعث تقویت بینایی می‌شود. به عقیده رازی چون زیاده‌روی در مصرف کاهو باعث ضعف بینایی می‌شود، باید مصلحات آن یعنی تخم زردک و تخم کرفس، نعناع، هلیله‌ی پرورده و زیره مصرف کرد.
در کتب قدیمی، عصاره کاهو برای جلای بینایی و رفع چشم‌درد و سفیدی‌های ایجادشده در چشم به‌صورت چکاندن در چشم معرفی شده‌است.
عوامل ضعف بینایی در طب سنتی
۱)ریشه درخت انار موجب اختلال در بینایی می‌شود.
۲)زیاده‌روی در مصرف برگ خرفه باعث کاهش قوه بینایی می‌شود.
۳)مصرف زیاد تخم شوید باعث ضعف چشم می‌شود.
۴)برگ تره به دلیل دیر هضم بودن باعث ضعف آن می‌شود.
۵)زیاده‌روی در مصرف سیر باعث سردرد و ضعف چشم می‌شود.
۶)مصرف عدس برای ضعف بینایی مضر است.
۷)غذاهای شور برای ضعف چشم مضر است.
۸)افراط در مصرف خربزه باعث درد و ورم چشم می‌شود.
۹)اعتیاد به مشروبات الکلی باعث کاهش قدرت بینایی و درنهایت کوری می‌شود.
بعضی از تدابیر چشم در طب سنتی
۱)برای رفع قرمزی چشم و از بین بردن رطوبت ها، تقویت قوای بینایی و رویش مژه‌ها، مالیدن آب برگ گشنیز تازه به چشم مفید است.
۲) برای رفع ضعف چشم و جلوگیری از ریزش اشک زیاد، مالیدن آب تازه شاهتره از تدابیر چشم در طب سنتی است.
۳)یکی از تدابیر تقویت چشم و بینایی در طب سنتی سرمه کشیدن است. به این صورت که مقداری پودر میخک به سرمه افزوده به چشم بکشید که باعث افزایش بینایی می‌شود.
۴)خوردن روزانه خرما برای شب‌کوری مناسب است و چون خرما حاوی ویتامین Aهست پس برای تقویت بینایی اطفال و نوجوانان مناسب می‌باشد.
۵) برای رفع قرمزی چشم آن را با جوشانده‌ی ریشه‌ی گیاه آقطی شستشو دهید.
۶)در بیماریهای چشمی که ناشی از رطوبت هستند مانند ناخنک می‌توان یک تا دو قطره شیر تازه‌ی محلی گاو در چشم چکاند و پنج دقیقه مداوم پلک زد.
۷)حجامت نقش مؤثری در تاری دید دارد.
۸) ورزش چشم به‌صورت نگاه کردن به تصاویر زیبا تصاویری مانند نگاه به یاقوت و فیروزه، گل گیاه و سبزه، پدر و مادر است.
۹) خواب زیاد موجب ورم چشم می‌گردد.
ارتباط بیماری های مختلف و مشکلات چشمی
فشار خون بالا باعث اختلالات بینایی می‌شود.
بیماری‌هایی مانند افت فشارخون ،کم‌کاری تیروئید ،بیماریهای عفونی ،کم‌خونی ،کمبود بعضی ویتامین‌ها می‌توانند باعث ضعف بینایی گردد.
رگ‌های خونی شبکیه چشم در دیابت آسیب می‌بینند و نابینایی و آب‌مروارید ایجاد می‌شود.
نکات بهداشتی مراقبت از چشم‌ها
۱) استفاده مداوم از غذاهای حاوی ویتامین‌های مختلف به ویژه ویتامین A
منابع حیوانی حاوی ویتامین A : جگر، قلوه، زرده تخم‌مرغ، شیر ،کره، روغن کبد ماهی
منابع گیاهی حاوی ویتامین A: اسفناج، کاهو ،هویج ،کدوحلوایی، زردآلو، قیسی ،خرمالو، نارنگی، طالبی ،موز، خربزه و مرکبات
۲)خواب و استراحت کافی
۳،استفاده از عینک‌های آفتابی برای محافظت چشم ها در برابر اشعه ماوراء بنفش
۴) استفاده از نور کافی
۵) استراحت منظم چشم در زمان مطالعه یا رانندگی
۶)شستشوی مداوم اطراف چشم و پلک با حوله نرم
۷) ترک سیگار
۸)درمان بیماریهای فشار خون بالا ،دیابت و کلسترول بالا
نتیجه‌گیری
تمامی اعضای بدن بسیار مهم هستند اما چشم ها از درجه اهمیت بیشتری برخوردار هستند. حفظ سلامت آنها بسیار دشوار ولی مهم می باشد. به این منظور باید مراقب عواملی که سبب ضعف بینایی می شوند باشیم. همچنین پیشگیری بهتر از درمان است پس با روشهای طب سنتی می توانیم از بروز بسیاری از مشکلات چشمی جلوگیری کنیم.
منابع
- حاجی شریف، احمد. ۱۳۸۶. اسرار گیاهان دارویی. ۱ ج. تهران-ایران: حافظ نوین.
- امینی گلستانی، محمد. بدون تاریخ. نوادر و متفرقات. ۷ ج. قم – ایران: محمد امینی گلستانی
- کانون نشر و ترویج فرهنگ اسلامی حسنات اصفهان. ۱۳۸۹. سیری در سپهر اخلاق. ۲ ج. قمک صحیفه خرد.
- دریایی، محمد رسول. بدون تاریخ. دانشنامه طب اهل بیت علیهم السلام. ۱ ج. تهران – ایران: پیام کتاب.
- مهدویان، تارا. مهدویان، محبوب. ۱۳۸۹. نشریه تاریخ پزشکی. چشم پزشکی رازی. مشهد – ایران.
- هادی، قدرت اله. ۱۳۹۴. استطاعت جسمی در حج. ۱ ج. تهران – ایران: نشر مشعر.
- یوسفی، علی. جزوه مبانی طب سنتی سطح یک و دو. ۱۳۹۹. تهران – ایران
نویسنده: عطیه حداد نژاد
