بسم الله الرحمن الرحیم
خواص گیاه پونه کوهی
خواص گیاه پونه کوهی
تا حالا شده خواص عجیب پونه کوهی رو جایی بشنوید؟ میخواین بدونید خوردن پونه کوهی چه بیماری رو درمان میکنه؟ از دمنوش پونه کوهی براتون نگم که چه خاصیت های عجیبی داره، پس با من و مجله طبیب همراه باشید تا شما را با عجیب ترین خواص پونه کوهی آشنا کنیم.
مقدمه
تقویت لثه های دندان، رفع خارش رحم، برطرف‌کننده گازهای رحم، رفع بی‌اشتهایی و ضعف معده، رفع تب و لرز، کرم های ریز معده را می کشد، با ما همراه باشید تا از سایر خواص و مضرات پونه کوهی آگاه شوید.
نام علمی گیاه پونه
Mentha Puleguim
به زبان فرانسوی
Menthe Pouliot ,Pouliot
به زبان انگلیسی
European Penny royal ,Pudding Grass
عربی: فودنج، فوتنج، حبق ،نعنا و نعنع
فارسی: پودینه، پودنه، پودنک
سریانی: قرنینا و هزارپا
یونانی: غلیجن، قسقامور، فلوسون، فونیاثا و فیلانیز
رومانی: اریقانون، قلمیس
عمانی: غاغا
سانسکریت: بنیجین، بانتهارا، رچشیه، شاک متوبهن، سنگدهیپترواجیرن بر
حبق: به هر گیاهی که بوی تند دارد، حبق می‌گویند ولی بیشتر منظور پودنه است.
تاریخچه و مشخصات گیاه پونه کوهی
پونه کوهی از منظر طب سنتی در شمال هند و در غرب هیمالیا رشد می کند. هم چنین پونه بیشتر در چین و ژاپن رشد می کند و از آن روغن، منتول می گیرند. در چین و ژاپن بیش از ۲۰۰۰ سال پیش استعمال می شده. ابن سینا آن را فودنج نام می برد وکاربرد آن را بیشتر از نعنا می داند. یونانی ها و رومانی ها آن را به صورت خوراکی مصرف می کرده اند.
طبیعت گیاه پونه کوهی از منظر حکما گرم و خشک است. پونه کوهی گیاهی چند ساله است. ساقه آن استوانه ای شکل و بلند است و به اندازه ۵/۰ متر می رسد. برگ های گیاه پونه اصل تقریبا بدون دم برگ هستند و رنگ آن ها سبز تیره می باشد. شکل این برگ ها بیضی شکل و نوک تیز است. اگرفشرده شوند بوی قوی اسانس آن خارج شده و استشمام می شود. اگر پایه این گیاه در آب رشد کرده باشد، اسانس آن کمتر استشمام می شود و گاهی هیچ بویی از آن خارج نمی شود.
گل های گیاه پونه کوهی اصل به رنگ صورتی یا بنفش هستند. به صورت گروهی در کنار یکدیگر هستند که دارای گل های کوچک در کنار برگ و ساقه، در فصل تابستان رشد می کنند. پونه ها در نقاط مرطوب، در کنار نهر ها، داخل جوی ها و چشمه ها، کنار باطلاق ها رشد می کنند. در کشور اروپا، آفریقای شمالی، حبشه و مناطق مختلف قاره آسیا به صورت وحشی رشد می کنند. در کشور ایران هم در استان های مازندران، گیلان، اطراف رشت، ماسه زار های غازیان، نقاط مرطوب لاهیجان به طور خودرو رشد می کنند.
پونه کوهی
مقدار مصرفی گیاه پونه کوهی اصل تا ۸ گرم بدون ضرر می‌باشد. معمولاً مصرف آن به‌صورت دم کرده بوده و گاهی همراه با گیاهانی مانند نعنا خورده می‌شود. دمنوش های پونه کوهی همیشه و همه‌جا مورد استفاده قرار می‌گرفته است. از منظر حکما گیاه پونه کوهی اصل می‌تواند جانشین گیاه دارشیشعان قرار بگیرد.
گیاه پونه کوهی را از کجا تهیه کنیم؟
بدلیل اینکه پونه کوهی یک گیاه پر مصرف است می توانید از عطاری های معتبر تهیه کنید.
ترکیبات شیمیایی گیاه پونه کوهی اصل طبق تحقیقات به عمل آمده و آزمایش های انجام شده بر روی نمونه هایی که در کشمیر رشد کرده، می توان در رابطه با ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه پونه کوهی اصل، این طور بگوییم؛ اسانس روغنی فرار یا روغن منتول که در حدود ۹/۰-۸/۰ درصد وجود دارد. اسانس روغنی فرار پونه شامل ۸۰ درصد ماده پولگون می باشد. از این اسانس روغنی در اثر احیای ماده دی پولگون و نوعی منتول به نام راسمیک منتول گرفته می شود. همچنین در اعضای گیاه پونه مقداری تانن، مواد رزینی و قند وجود دارد.
پس در نهایت در ترکیبات این گیاه این‌گونه می‌توان گفت: که پونه کوهی اصل با در برداشتن موادی چون مانتول، لیمونن، ریبنتین. و الکل‌هایی مانند استات مانتیل می‌باشد که در تقویت اعصاب و رفع تحریکات و تشنج‌های عصبی بسیار موثر می‌باشد.
کاربردی‌ترین خواص گیاه پونه
از منظر طب سنتی از خواص گیاه پونه‌کوهی در طب سنتی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
لطیف کننده، پاک کننده اخلاط سینه، کنترل کننده سیاه سرفه، رافع سوزش و خراش سینه، نافع استفراغ و اسهال، دافع سکسکه، بادشکن، ضد نفخ، نافع برای استسقا و یرقان و خارج کننده مشیمه یا پوسته داخل رحم و زیاد کننده ترشحات عرق مفید است. این گیاه، مدر و قاعده‌آور، نافع در نقرس، محلل، صفرا بر و مفید برای آسم، هیستری است. نافع به جهت تریاق و سم زدایی جانوران گزنده نیز بسیار مفید است. با توجه به خواص شگفت انگیز گیاه پونه کوهی برای زنان، اگر از پونه کوهی شیافی تهیه شود و در جهت استعمال مهبل استفاده شود در جهت خارج نمودن جنین و مشیمه یا پوسته داخلی رحم بسیار نافع است.
امام صادق (ع) می فرمایند: چهار چیز چشم را روشنی می دهد و سودمند و مفید هستند. پرسیدند آن ها کدامند؟ فرمودند: زیره، نمک، پونه کوهی و گردو. اگر با هم جمع شوند و یک‌جا خورده شود بسیار نافع است. فرمود چرا اگر جمع شوند؟ فرمود زیره و گردو بواسیر را خوب می کند و باد را می برد و رنگ پوست را نیکو و معده را زبر و کلیه را گرم می گرداند. پونه کوهی و نمک باد ها را از قلب می برد و عروق را باز می کند و بلغم را می سوزاند و ادرار را زیاد می کند، دهان را خوشبو و معده را نرم می سازد و بادهای موذی و بد را از دهان می برد و قدرت جنسی را زیاد می کند. یکی از اجزاء ادویه مدر محسوب می شود.
از دیگر خواص گیاه پونه کوهی برای مردان دریانورد است. به این صورت که مانع قی و استفراغ روی کشتی می شود. برای جلوگیری از استفراغ باید ترشی هایی مصرف شوند که دهانه معده را نیرومند کرده و نمی گذارند بخار ها به طرف سربالا بیایند؛ مانند عدسی با سرکه و غوره و کمی پونه یا پونه کوهی یا نان ترید شده در شربت ریحان یا آب سرد که در آن پونه کوهی ریخته باشند.
حکما در قدیم بیمارانی که مزاج غالب آن‌ها از نوع صفراوی است را به پیاده‌روی و شستشو وادار می‌کردند و قبل از حجامت و فصد، توصیه می‌کردند که سکنجبینی با چاشنی زوفا و پونه کوهی اصل مصرف کنند تا اخلاط پخته شوند.
جهت درمان ورم لوزتین و آنژین می‌توان هر بار ۶۰ گرم ساقه گل‌دار پونه کوهی را در یک لیتر آب جوش به مدت پانزده دقیقه دم کرده و روزی سه بار با آب گرم در گلو قرقره کنید.
نقرس و درد مفاصل، باید دویست و پنجاه گرم ساقه‌های گل‌دار پونه کوهی اصل را در یک لیتر آب جوش به مدت دوازده دقیقه دم کرده و بعد صاف کنید و در یک وان آب گرم ریخته، در آن بخوابید و محل درد را بمالید.
سایرخواص و کاربردهای مفید گیاه پونه تقویت لثه های دندان: مالیدن سوخته گیاه پونه
خواص پونه کوهی برای عفونت ورفع خارش رحم: مصرف دم کرده گیاه پونه، شستشو با آب جوشانده پونه
برطرف کننده گاز های رحم: مصرف دم کرده گیاه پونه
خواص پونه کوهی برای زنان،کمک درمان سستی رحم: مصرف دم کرده گیاه پونه
رفع غش و ضعف: استشمام بوی گیاه
درمان خال و لک: پونه کوهی را نرم ساییده و در سرکه حل کنید و بمالید.
پادزهر : پنیری که با پونه کوهی تهیه شود پادزهر مفیدی است.
رفع بی‌اشتهایی و ضعف معده: مصرف هر پونه به ویژه پونه کوهی
رفع تب و لرز: پونه کوهی آب‌پز شده یا پخته آن در روغن
کشنده کرم های ریز معده: عصاره گیاه پونه کوهی
باز کننده سده های کبد: مصرف به صورت شربت
خواص پونه کوهی برای اعصاب: اسانس تند روی برگ های پونه کوهی ضد تشنج، مسکن اعصاب، محرک اعمال هضم، ضد اسهال
نیرو بخش اعصاب، هضم کننده غذا، ضد نفخ، رافع تحریکات است و جهت رفع تشنج های عصبی مفید است.
جلوگیری از تصلب شرایین و مانع از انواع سکته ها.
مفید برای سنگ کلیه و مثانه
مضرات پونه کوهی و دمنوش آن از منظر طب سنتی
از منظر طب سنتی همه گیاهان دارویی دارای خواص دارویی و مضرات هستند. پونه کوهی از منظر طب سنتی از این قاعده استثنا نیست و می تواند دارای مضراتی باشد از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود.
پونه مضر روده هاست. ولی اگر با کتیرا مصرف شود ضرر آن کم می شود.
زیاده روی در خوردن پونه کوهی و دمنوش آن برای زنان باردار مناسب نیست زیرا موجب سقط جنین می شود.
نتیجه‌گیری
پونه کوهی گیاهی چند ساله با شاخه و ساقه های سخت پوشیده از کرک به رنگ سبز تیره و پهن تر و بزرگ تر از برگ مرزنجوش است. شکل برگ های آن بیضی نوک تیز که دم برگ ندارد. گل های آن ارغوانی، که اول تا وسط تابستان وجود دارد و در آخر شاخه های گل دار آن که به صورت گروهی ظاهر می شوند. دارای بویی معطر و طبیعت گرم و خشک است. در سواحل دریا و دامنه کوه ها و جنگل های مناطق مختلف اروپا و آسیا و ایران رشد می کند.
ترکیبات شیمیایی آن شامل اسانس روغنی فرار که شامل ۵۰ درصد تیمول به علاوه دی ال. پینن. دی پنتن. لینالول. بی سیکلیک سسکی‌ترپن. تریسیکلیک سسکی‌ترپن می‌باشد.
اثرات درمانی پونه کوهی: لطیف کننده، پاک کننده اخلاط سینه، کنترل کننده سیاه سرفه، رافع سوزش و خراش سینه، نافع استفراغ و اسهال، دافع سکسکه. بادشکن، ضد نفخ، نافع برای استسقا و یرقان و خارج کننده مشیمه یا پوسته داخل رحم و زیاد کننده ترشحات عرق مفید است. این گیاه مدر و قاعده‌آور، نافع در نقرس، محلل، صفرا بر و در درمان آسم مفید است. نافع به جهت تریاق و سم زدایی جانوران گزنده نیز بسیار مفید است. سایر خواص این گیاه ارزشمند در متن مقاله نوشته شده است.
اگر تاکنون از پونه کوهی برای درمان یا تسکین دردی استفاده کرده اید لطفا به اشتراک بگذارید.
منابع
ابوریحان بیرونی، محمد بن محمد. (۱۳۸۳ ه.ش). الصیدنه فی الطب (داروشناسى در پزشکى). مفردات دارویی. جلد ۱. فرهنگستان زبان و ادب فارسی. صفحه ۵۰۵.
صانعى، صفدر.(۱۳۸۶.ه.ش). نسخه شفا-گل و گیاه. جلد ۱. ناشر: حافظ نوین. صفحه ۳۴۱.
طبرسى، حسن بن فضل، (۱۳۶۵ ه.ش). ترجمه مکارم الاخلاق. جلد ۱. ناشر: فراهانی. صفحه ۳۶۳.
میر حیدر، حسین. (۱۳۸۵ ه.ش). معارف گیاهی. گیاهان دارویی. جلد ۱. دفتر نشر فرهنگ اسلامی.صفحه ۱۹. ۲۰. ۲۱.
نورانی، مصطفی. (۱۳۸۴ ه.ش)، دائره المعارف طب اسلامی. جلد ۱. ناشر: ارمغان. صفحه ۵۹۴. ۶۰۳. .۶۰۸. ۶۰۹. ۶۱۱. ۶۱۲. ۶۱۳. ۶۱۴.
نورانی، مصطفی.(۱۳۸۴ ه.ش)، دائره المعارف طب اسلامی. جلد ۸. ناشر: ارمغان. صفحه ۳۱۷.
ویرراستار: قصاب باشی
ط
قق
